ΠΑΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΙΑ

                 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ  ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΙΑ

Εργασία των μαθητών της Ε' τάξης για τα παλιά-παραδοσιακά επαγγέλματα που χάθηκαν ή που κινδυνεύουν να χαθούν.

Βασικοί στόχοι αυτής της εργασίας είναι, οι μαθητές να :

γνωρίσουν τα παραδοσιακά επαγγέλματα,

κατανοήσουν το περιεχόμενο των παραδοσιακών επαγγελμάτων,

περιγράφουν και να εξηγούν το αντικείμενο ενασχόλησης κάθε επαγγέλματος,

μεταδίδουν γραπτώς και προφορικώς τις γνώσεις τους τόσο στην ομάδα τους, όσο και σε όποιον άλλον ενδιαφέρεται να μάθει,

συσχετίσουν παλαιότερα επαγγέλματα με επαγγέλματα της εποχής μας,

συγκρίνουν τους παλαιότερους με τους σύγχρονους τρόπους παραγωγής, κυρίως αν ένα παραδοσιακό επάγγελμα εξακολουθεί να υφίσταται,

συνεργάζονται ανταλλάσσοντας τις ιδέες και τις πληροφορίες τους,

οργανώνουν το υλικό που συλλέγουν και είναι ικανοί να αξιολογούν την πορεία των εργασιών τους, αλλά και το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους.

Η μέθοδος που ακολουθήθηκε για την πραγματοποίηση αυτής της εργασίας είναι κυρίως η ομαδοσυνεργατική και σε ορισμένες περιπτώσεις η συνέντευξη, μέσα από αφηγήσεις συγγενών, γνωστών και φίλων για ορισμένα παραδοσιακά επαγγέλματα. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και κάθε ομάδα ανέλαβε συγκεκριμένες δραστηριότητες-αρμοδιότητες, ενώ προς το τέλος συνεργάστηκαν όλοι οι μαθητές μαζί προκειμένου να ταξινομήσουν και να αξιοποιήσουν το υλικό τους.

                                                      Ο Δάσκαλος της Ε΄ Τάξης: Παπαγεωργόπουλος Αντώνης

Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα παραδοσιακά επαγγέλματα που χάνονται στο χρόνο.

Μερικά από τα παλιά επαγγέλματα που δεν υπάρχουν πια είναι:

ο γαλατάς, ο παγοπώλης, ο γανωτής, ο ζευγολάτης και ο αγροφύλακας.

Ο γαλατάς ήταν αυτός που έφερνε το γάλα στο σπίτι, από πόρτα σε πόρτα

Ο παγοπώλης ήταν αυτός που έφερνε πάγο για να κρατάει κρύα τα τρόφιμα

Ο γανωτής ήταν αυτός που πήγαινε στα χωριά και γάνωνε (κολλούσε) διάφορα σκεύη, όπως για παράδειγμα κατσαρόλες, ταψιά κ.α.

Ο ζευγολάτης ήταν αυτός που παλιά όργωνε τα χωράφια με άλογα, γαϊδούρια ή βόδια.

Ο αγροφύλακας ήταν αυτός που φύλαγε τους αγρούς, τα χωράφια.

                                                                                                --- Αλέξανδρος Μπουχώρης---

Ο Παγωτατζής ήταν ένα επάγγελμα που ασχολούνταν με την πώληση παγωτού. Είχε ένα τρίκυκλο ποδήλατο που μπροστά είχε ένα ψυγείο που είχε παγωτό, και δεξιά και αριστερά είχε χωνάκια και κυπελάκια και φορούσε μια άσπρη στολή. Αυτός πήγαινε σε κοντινά χωριά και σε γειτονιές όταν γινόταν Βαφτίσια, γάμοι, πανηγύρια και όταν γιόρταζε η εκκλησία. Τώρα αυτό το επάγγελμα δεν υπάρχει γιατί το παγωτό το κατασκευάζουν στα εργοστάσια και τα πουλάνε στα σούπερ μάρκετ και στα περίπτερα σε μεγάλες ποσότητες.

                                               

                                                                                                                     -----Θεόδωρος Σπάχος----

Ο ΠΑΓΟΠΩΛΗΣ

Ο παγοπώλης ήταν ένα επάγγελμα που ήταν πολύ χρήσιμο. Ήταν εποχικό επάγγελμα, ξεκίναγε τον Απρίλιο και τέλειωνε τον Οκτώβριο. Ο παγοπώλης πουλούσε τον πάγο περιφερόμενος στις γειτονιές, την εποχή που δεν υπήρχαν ηλεκτρικά ψυγεία. Για τη μεταφορά του πάγου χρησιμοποιούσε ποδήλατο ή τρίκυκλο, με καροτσάκι. Για να πιάσει τον πάγο χρειαζόταν, ένα κομμάτι ύφασμα και ένα ζευγάρι χοντρά γάντια για να τον πιάνει, ένα πριόνι για να τον κόβει   και ένα γάντζο για να τον μεταφέρει. Ο πάγος τοποθετούνταν σε ένα ξύλινο ψυγείο, που έμοιαζε με ντουλάπι. Όταν έλιωνε, το νερό έτρεχε από τα πλαϊνά τοιχώματα και κρύωνε τις λαμαρίνες οπότε διατηρούνταν τα φαγητά. Αυτό το νερό, μαζεύονταν σε ένα ντουλάπι, και το άδειαζαν από μία βρύση,και το μάζευαν σε έναν κουβά.

Ο παγοπώλης, βέβαια, αντικαταστάθηκε από τα ψυγεία που δούλευαν με ρεύμα.

                    

                                                                                                             --Ορφέας Πιπεράς--

Ο  Νερουλάς

Ο  νερουλάς ήταν πλανόδιος  πωλητής  νερού και αναλάμβανε την τροφοδότηση των σπιτιών σε πόλεις ή  χωριά, που δεν είχαν δική τους προμήθεια. Στην παλιά Αθήνα του 19ου αιώνα όπου δεν υπήρχε ακόμα  ύδρευση στα σπίτια, αναλάμβανε την τροφοδότηση τους με νερό που προμηθευόταν από τον Υμηττό και κουβαλούσε με γαϊδούρι, μουλάρι ή κάρο. Έκανε πολλά κοπιαστικά δρομολόγια και αμειβόταν περίπου μια  δεκάρα τον τενεκέ. Υπήρχε συνήθως ένας νερουλάς σε κάθε γειτονιά και είχε σταθερή  πελατεία. Ο Σπύρος  Λούης καθώς και ο πατέρας του ασκούσαν αυτό το επάγγελμα στο  Μαρούσι.

                 

  Επαγγέλματα που δεν υπάρχουν πια:    

Γανωματής

Λούστρος

Πλανόδιος

Νερουλάς

Εφημεριδοπώλης                            

Ντελάλης

Πλανόδιος Φωτογράφος

Καροτσέρης

Φαροφύλακας

Καρεκλάς

Πλύστρα

Στρωματάς

Λατερνατζής

Ομπρελάς

                       --- Μόσχοβου  Δέσποινα – Αικατερίνη---

Ο  Βαρελάς

΄Ηταν   τεχνίτης   ειδικός κατασκευή  βαρελόσχημων   και  σκαφοείδων  σκευών ,  που τα κατασκεύαζαν  από  ξύλο  βελανιδιάς ,καρυδιάς,  καστανιάς  ή  δρυάς.   Το ξύλο  περνούσε  από  υγρή  επερξεγασία     και μετά  το έκοβαν  σε  λεπτές   σανίδες,   που βρέχανε  για  να    πέρνουν   εύκολα  την  κατάλληλη   κλήση.  Κατόπιν  περνούσαν  τα σιδερένια  στεφάνια,  τα χτυπούσαν  με   το  ματσακόνι   για να σφίξουν   καλά  και μετά  τοποθετούσαν  τους  δύο επίπεδους     πυθμένες.

                             --Κατερίνα Κουμάνη--

Ο    ΠΑΓΩΤΑΤΖΗΣ

   Τα  παλιά  χρόνια  οι  άνθρωποι   δεν   είχαν  αρκετά   χρήματα   για   να   έχουν   ψυγείο  στο  σπίτι  τους. Αλλά  ούτε  και   οι  μαγαζάτορες  μπορούσαν  εύκολα  να   αγοράσουν  ένα  ψυγείο   για   το  μαγαζί  τους. Έτσι  τα  παιδιά  μπορούσαν   να  πάρουν  παγωτό  μόνο  από τον   παγωτατζή. Κάθε  πρωί  ο  παγωτατζής  αγόραζε  μεγάλες  κολόνες  πάγου.  Τις  έβαζε  μέσα  στο  καρότσι  με  το  παγωτό   που  είχε  φτιάξει  και  γύριζε  τις  γειτονιές  καλώντας  τα  παιδιά  να  αγοράσουν  παγωτό.       

                                                      -- Μαρία Αδάμου--

Νερουλάς = Υδρονομέας = Νεροκόπος

    

   Στην παλιά Αθήνα κυρίως όπου δεν υπήρχαν βρύσες μέσα στα σπίτια, ο νερουλάς αναλάμβανε την τροφοδότησή  τους με νερό. Κάτι αντίστοιχο έκανε κι ο παγοπώλης με τον πάγο για την συντήρηση των προϊόντων. Υπήρχε συνήθως ένας νερουλάς σε κάθε γειτονιά και είχε σταθερή πελατεία.

           Έκανε πολλά και κοπιαστικά δρομολόγια κατά τη διάρκεια της ημέρας για να κουβαλάει το απαραίτητο για κάθε νοικοκυριό νερό. Αμειβότανε περίπου 1(μία) δεκάρα τον τενεκέ. Το επάγγελμα του νερουλά διατηρήθηκε μέχρι το 1930, οπότε ιδρύθηκε η ΟΥΛΕΝ (δημόσια υπηρεσία).

          Νερουλάς στο Μαρούσι ήταν και ο Σπύρος Λούης, ο πρώτος νικητής του Μαραθωνίου δρόμου στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 στην Αθήνα.

                                                      Παλιά  επαγγέλματα

                          πεταλωτής

                          αγωγιάτης ή αλμπάνης                                

                           γανωτής

                           παγοπώλης           

                           λούστρος

                           βαρελοποιός-βαρελάς

                           λατερνατζής

                           νερουλάς

                           αρκουδιάρης

                           πεταλωτής αλόγων

                           σαμαρτζής ή σαμαράς

                           υαλοποιός

                           καρεκλάς

                           πλύστρα

                           στρωματάς

                           σαλεπιτζής

                           καλαθάς

                           ρετσινοσυλλέκτης

                           τζαμπάζης λεγότανε ο έμπορος μεγάλων ζώων κυρίως αλόγων,       

                           μουλαριών, βοδινών.

                           πλανόδιος: έμπορος ή μανάβης ή φωτογράφος ή ανθοπώλης ή εφημεριδοπώλης.

                                                                                --Βάιος Λιάχανος--

Ο ΠΑΓΟΠΩΛΗΣ

            Τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι δεν είχαν ηλεκτρικό στα σπίτια τους, για αυτό δεν είχαν και ηλεκτρικά ψυγεία. Τα περισσότερα τρόφιμα τα συντηρούσαν στα κρύα υπόγεια ή τα έκαναν παστά με πολύ αλάτι. Αργότερα αγόρασαν ψυγεία που δε λειτουργούσαν με ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά με μεγάλα κομμάτια έτοιμου πάγου.

            Τα ψυγεία αυτά ήταν ξύλινα εξωτερικά και από μέσα μεταλλικά. Ο πάγος έμπαινε ψηλά , έλιωνε σιγά-σιγά και το νερό μαζεύονταν στο κάτω μέρος του δοχείου, σε μία ειδική θέση.

            Ο παγοπώλης μετέφερε με το κάρο του μεγάλα κομμάτια πάγου από το εργοστάσιο και τα πουλούσε από σπίτι σε σπίτι. Φορούσε χοντρά γάντια για να μην παγώνουν τα χέρια του και είχε ακόμα ένα πριόνι, για να τεμαχίζει το πάγο σε μικρότερα κομμάτια.

            Δυστυχώς όμως αργότερα, για το επάγγελμα του παγοπώλη, ήρθε το ηλεκτρικό ρεύμα σε όλα τα σπίτια, όλοι αγόρασαν ηλεκτρικά ψυγεία και το επάγγελμα του παγοπώλη χάθηκε όπως και πολλά άλλα επαγγέλματα.                                                             --Κλεονίκη Γούλα--

Ο καρεκλάς: ήταν τεχνίτης που επιδιόρθωνε καρέκλες, πλέκοντας τη βάση του ξύλινου πλαισίου. Για το πλέξιμο της χρησιμοποιούσε ένα ειδικό χόρτο, που σε πολλά μέρη το ονόμαζαν «πανιά». Το χόρτο αυτό το μάζευε ο καρεκλάς το καλοκαίρι μέσα από τα ποτάμια και τους βάλτους και το έβαζε στον ήλιο να στεγνώσει. Έπειτα το έκανε δεμάτια, το τύλιγε γύρω από τον ώμο του κι έπαιρνε τις γειτονιές και τα χωριά με τα πόδια. Είχε μαζί του κι έναν τορβά (=σακίδιο) με τα απαραίτητα εργαλεία μέσα: σύρμα, τανάλια, σφυρί,μαχαίρι(τσεκμές)κλπ.
Αντηχούσαν οι δρόμοι απ' την φωνή του:  «Καρεκλαααάς! Καρέκλες διορθώνω. Ο καρεκλαααάς!». 

                                 

Άκουγαν οι νοικοκυραίοι που είχαν χαλασμένες καρέκλες, έβγαιναν και τον φώναζαν. Καθόταν αυτός στην αυλή του σπιτιού ή στο πεζούλι του δρόμου κι άρχιζε με επιδεξιότητα να επιδιορθώνει την καρέκλα. Πρώτα έκοβε το κατεστραμμένο κομμάτι της βάσης. Έπειτα έβρεχε το χόρτο, για να μαλακώσει και να δουλεύεται ευκολότερα.
Ξεκινούσε το πλέξιμο απ' τις άκρες και τελείωνε στο κέντρο. Τα χέρια του δούλευαν με μαεστρία.
Πολλή δουλειά είχε τότε ο καρεκλάς με τα καφενεία. Εκεί υπήρχαν πολλές καρέκλες που από την καθημερινή χρήση χαλούσαν γρήγορα. Τις μάζευε αυτές σε μια γωνιά ο καφετζής κι όταν περνούσε ο καρεκλάς κάνανε τη συμφωνία και από το πρωί ίσαμε το μεσημέρι τις τελείωνε.

                                                                                               ---Αθανασία Λιάνου---

Παγοπώλης

Παγοπώλης με άμαξα

Το επάγγελμα του παγοπώλη ήταν να πουλάει πάγο και υπήρχε ως τη δεκαετία του 1970 κυρίως σε αστικά κέντρα.

Περιγραφή

Ο παγοπώλης πουλούσε τον πάγο περιφερόμενος στις γειτονιές, γιατί εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ηλεκτρικά ψυγεία για τη συντήρηση των τροφίμων. Περιδιαβαίνοντας με το ειδικά διαμορφωμένο κάρο, την καρότσα ή το τρίκυκλό του γεμάτο παγοκολώνες που κατασκευάζονταν με ειδική διαδικασία σε ανάλογα εργαστήρια, τα παγοποιεία[1], τροφοδοτούσε όχι μόνο τα σπίτια αλλά και τα διάφορα μικρά μαγαζιά. Ο παγοπώλης φορούσε γάντια, για να μην παγώνουν τα χέρια του, μια ποδιά κάπως πλαστική για να μην παγώνει η κοιλιά του γιατί αλλιώς θα είχε κάθε μέρα πρόβλημα στην κοιλιά του. Χειριζόταν έναν ειδικό γάντζο-κοπίδι με τον οποίο έπιανε τον πάγο, τον έκοβε και τον μετέφερε[2]. Οι πάγοι τοποθετούνταν σε χτιστά ή ξύλινα ψυγεία εκείνης της εποχής (παγονιέρες). Εκεί διατηρούσαν τα τρόφιμά τους οι οικογένειες και είχαν και δροσερό νερό το καλοκαίρι.

Σήμερα

Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας ο παγοπώλης[3] εκτοπίστηκε και στην θέση του, όπως και του πάγου, διατίθονται πλέον τα ηλεκτρικά ψυγεία που μπορούν να καταψύξουν όλα τα τρόφιμα που θέλουμε.                                

 Γανωμάτης: 

 Γανωμάτης ονομάζεται ο τεχνίτης που επικαλύπτει τα χάλκινα σκεύη με κασσίτερο.Ο γανωμάτης είναι από τα πιο παλιά επαγγέλματα.Παλαιότερα,τα περισσότερα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για τις καθημερινές τους δουλειές και ιδιαίτερα για την μαγειρική ήταν χάλκινα (μπακιρένια).Αυτά με τον καιρό και με τη μεγάλη χρήση οξειδώνονταν και γίνονταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις.Έπρεπε να  γανώθουν,να καλυφθεί δηλαδή η επιφάνειά τους για προστασία με ένα ειδικό μέταλλο,το καλά,(κράμα κασσίτερου).

                                                                  ---Άγγελος Σάβα---