30 Σεπτεμβρίου 2010

ΔΑΜΩΝ ΚΑΙ ΦΙΝΤΙΑΣ-ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΦΙΛΙΑΣ
Κάθε φορά που θέλουμε να μιλήσουμε για μία μεγάλη φιλία μεταξύ δύο μεγάλων ανδρών, λέμε "Δάμων και Φιντίας". Η φιλία τους έμεινε αιώνιο παράδειγμα και μέτρο συγκρίσεως των πραγματικών συναισθημάτων απέναντί μας.

Ποιοι όμως υπήρξαν οι Δάμων και Φιντίας; Ο Δάμων ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος ο οποίος έζησε και έδρασε στις Συρακούσες της Σικελίας. Εζησε κατά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., όταν τύραννος των Συρακουσών υπήρξε ο Διονύσιος ο νεότερος. Ο τελευταίος θεώρησε τον Φιντία, τον καλύτερο φίλο του Δάμωνος, ύποπτο συνομωσίας εναντίον του και τον κατεδίκασε εις θάνατον. Ο Φιντίας παρεκάλεσε πριν την εκτέλεση της ποινής να επισκεφτεί την οικογένεια του για να διεκπεραιώσει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις. Ο τύραννος Διονύσιος δίσταζε να του επιτρέψει να φύγει, φοβούμενος ότι εκείνος θα αποδράσει και δεν θα γυρίσει για να εκτελεστεί. Τότε επενέβει και έδωσε λύση ο Πυθαγόρειος φιλόσοφος Δάμων ο οποίος ετέθει ως εγγυητής και προθυμοποιήθηκε να πάρει την θέση του φίλου του, εντός ορισμένης προθεσμίας έως ότου να επιστρέψει εκείνος. Η λύσις αυτή έγινε αποδεκτή και έτσι ο Φιντίας έμεινε να περιμένει εκεί μέχρι να γυρίσει ο Δάμων. Επειδή όμως ο Φιντίας άργησε να επιστρέψει οδηγείτο ήδη ο Δάμων στον τόπο της εκτελέσεως. Και ενώ όλα ήταν έτοιμα για να του κόψουν το κεφάλι, έφτασε ο Φιντίας τρέχοντας λαχανιασμένος και μόλις που πρόλαβε να γλυτώσει την άδικη εκτέλεση του φίλου του.

28 Σεπτεμβρίου 2010

Μαντείο των Δελφών-Ιστορία-

Ο θρύλος λέει ότι οι Δελφοί ήταν το σημείο που συναντήθηκαν οι δύο αετοί. όταν ο Δίας τους έστειλε να πετάξουν από δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Σ'αυτό το σημείο ο Δίας έριξε τον ιερό βράχο και οι Δελφοί έγιναν γνωστοί στα πέρατα του τότε κόσμου ως ο ομφαλός της Γης, το κέντρο του κόσμου.
Πριν όμως γίνει αυτό γεγονός, αυτή ήταν η περιοχή που ζούσε η θεά Γαία με τον προστάτη της και γιό της, το ερπετό Πύθωνα. Ο Απόλλωνας γιός του Δία έφυγε από τον Όλυμπο με σκοπό να σκοτώσει τον Πύθωνα και να κατακτήσει αυτό το όμορφο και ιερό μέρος.
Ο Απόλλωνας Θεός της χάρης, της μουσικής, του φωτός και της καλλιτεχνίας με την σφαγή του Πύθωνα έδωσε στους Έλληνες τον θρίαμβο της κατατρόπωσης του πωτόγωνου ενστίκτου, δίνοντας ταυτόχρονα ώθηση στην άνθηση και στην πραγματοποίηση καλλιτεχνιμάτων σε όλους τους τομείς της μουσικής, γλυπτικής, συγγραφής και του τραγουδιού.
Μετά την σφαγή του Πύθωνα ο Απόλλωνας αυτοεξορίστηκε με σκοπό την αυτοτιμωρία και τον εξαγνισμό του, πριν επιστρέψει νικητής στους Δελφούς. 

27 Σεπτεμβρίου 2010

ΑΡΧΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ-Β' ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ
Χαρακτηριστικά της αρχαϊκής εποχής
Με τον όρο ‘β’ ελληνικός ή μέγας αποικισμός’ εννοούμε μία μεγάλης κλίμακα μετανάστευσης ελληνικών πληθυσμών από τα νησιά του Αιγαίου, τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας και την κυρίως Ελλάδα σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, το οποίο οριοθετείται ως εξής: περίπου 750- περίπου 550 π.Χ., αν και ο αποικισμός ξεκίνησε μέσα στο α’ μισό του 8ου π.Χ. αιώνα, με την ίδρυση του Μεταποντίου (776 π.Χ.). Το συσσωρευμένο αποτέλεσμα όλων των μετακινήσεων που συνέβησαν σε αυτήν την περίοδο ήταν τεράστιο. Την ίδια εποχή λαμβάνουν χώρα και μικρότερα φαινόμενα μετακίνησης Ελλήνων με συγκεκριμένο σκοπό και κατεύθυνση. Για πρώτη φορά, λοιπόν, χρησιμοποιούνται Έλληνες από τη Μικρά Ασία και τη Ρόδο ως μισθοφόροι από το Φαραώ Ψαμμήτιχο τον Α’ (764-710 π.Χ.), οι οποίοι και έμειναν εκεί μέχρι την εκδίωξή τους από τον Καμβύση το 525 π.Χ. Οι Έλληνες αυτοί δεν έχουν σχέση με την ελληνική κοινότητα της Ναύκρατης, η οποία είχε διαμεσολαβητικές σχέσεις μεταξύ της Αίγυπτο και του ελληνικού κόσμου. Όσον αφορά τις εσωτερικές εξελίξεις των ελληνικών πόλεων, πρώτο σημαντικό φαινόμενο της εποχής είναι η κατάργηση της βασιλείας και η εγκαθίδρυση του αριστοκρατικού πολιτεύματος, που σημαίνει την άσκηση της διακυβέρνησης από τους ευγενείς. Την εποχή αυτή αρχίζουν και αντιπαραθέσεις εντός του σώματος των ευγενών για τη νομή της εξουσίας, αντιπαραθέσεις οι οποίες de facto ipso συμπεριέλαβαν και τον υπόλοιπο πληθυσμό. Επίσης έχουμε μία μεταβολή, έναν νεωτερισμό στον στρατιωτικό τομέα, τη φάλαγγα των οπλιτών. [Την περίοδο αυτή, επίσης, συμβαίνουν εξειδικεύσεις, όπως ο διαχωρισμός του εμπορικού πλοίου από το πολεμικό (τριήρης) και το διαχωρισμό του ίππου από το πολεμικό άρμα.] Η μεταβολή αυτή στο στρατό μάχης υιοθετήθηκε από όλες τις πόλεις του ελληνικού κόσμου. 

25 Σεπτεμβρίου 2010

ΟΙ ΡΑΨΩΔΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΟΧΗ
Ο ραψωδός ήταν ένας επαγγελματίας της αρχαιότητας που απήγγελλε μπροστά σε κοινό επικά ή λυρικά ποιήματα, κρατώντας ράβδο. Όπως παραδίδει ο Πλάτωνας, κάθε ραψωδός είχε στην κατοχή του τουλάχιστον μια μικρή συλλογή από επικά ποιήματα.
Η γενική πορεία της απαγγελίας του ποιήματος και των επεισοδίων του, μάλλον σχεδιαζόταν εκ των προτέρων, γιατί δεν ήταν δυνατό να διακόψει ο ραψωδός για να σκεφτεί πως θα παρουσιάσει κάποιο επεισόδιο ή να υπολογίσει τα προτερήματα μιας φράσης συγκρίνοντας τη με μιαν άλλη. 

23 Σεπτεμβρίου 2010

Εκατό χρόνια σχολικό βιβλίο: 1884 – 1984


Αρχίζει στις 4 Οκτωβρίου η Έκθεση - Διοργανωτές ο Φ.Ι.ΛΟ.Σ., ο Π.Ο.Δ.Τ, οι Σχολικοί Σύμβουλοι και το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ενώσεως Συντακτών Θεσσαλίας

Στις 4 Οκτωβρίου, στο Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, θα αρχίσει τη λειτουργία της η Μεγάλη Έκθεση Σχολικών Βιβλίων με τίτλο «Εκατό Χρόνια Σχολικό Βιβλίο: 1884-1984», την οποία συνδιοργανώνουν ο Φιλολογικός, Ιστορικός, Λογοτεχνικός Σύνδεσμος Τρικάλων (Φ.Ι.ΛΟ.Σ.), ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Τρικκαίων, οι Σχολικοί Σύμβουλοι Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης Νομών Τρικάλων και Καρδίτσης, καθώς και το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ενώσεως Συντακτών Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδος. Η Έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας.  

21 Σεπτεμβρίου 2010




ΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Ελλάδα χωρίζεται σε 9 μεγάλα τμήματα(διαμερίσματα). Οι παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για τη διαίρεση των διαμερισμάτων είναι ιστορικής και γεωγραφικής φύσης. Σε κάθε διαμέρισμα ανήκουν περιοχές με παρόμοιες μορφολογικές και κλιματικές συνθήκες. Τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας είναι:

1. Στερεά Ελλάδα- Εύβοια
2. Μακεδονία
3. Πελοπόννησος
4. Θεσσαλία
5. Κρήτη
6. Νησιά Αιγαίου πελάγους
7. Θράκη
8. Ήπειρος
9. Νησιά Ιονίου πελάγους


Δες εδώ τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας διαδραστικά μαζί με τον πληθυσμό τους. ΚΛΙΚ

Για τα θέματα που αφορούν τους κατοίκους ευρύτερων περιοχών που περιλαμβάνουν πολλούς νομού, η Ελλάδα έχει διαιρεθεί σε διοικητικές περιφέρειες. Επικεφαλής είναι ο περιφερειάρχης.

Η Ελλάδα χωρίζεται σε 13 διοικητικές περιφέρειες.

Δες εδώ διαδραστικά τις περιφέρειες της Ελλάδας(κάνοντας κλικ επάνω σε κάθε περιφέρεια, βλέπετε και λεπτομέρειες γι αυτήν) ΚΛΙΚ


1. Αττική
2. Στερεά Ελλάδα
3. Κεντρική Μακεδονία
4. Κρήτη
5. Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
6. Ήπειρος
7. Ιόνια νησιά
8. Βόρειο Αιγαίο
9. Πελοπόννησος
10.Νότιο Αιγαίο
11. Θεσσαλία
12. Δυτική Ελλάδα
13. Δυτική Μακεδονία

Σε κάθε διοικητική περιφέρεια ανήκουν νομοί που είναι πιθανόν να μην ανήκουν στο ίδιο γεωγραφικό διαμέρισμα

20 Σεπτεμβρίου 2010

ΑΙΟΛΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ-ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ
Από τα τέλη του 12ου ως τα τέλη του 9ου αι π.Χ. τα ελληνικά φύλα μετακινήθηκαν από τα άγονα και τα ορεινά της ηπειρωτικής Ελλάδας προς τις πεδινές και εύφορες εκτάσεις του ελλαδικού κορμού, τα νησιά του Αιγαίου και τα μικρασιατικά παράλια.
Αιολείς, Ίωνες και Δωριείς διαπεραιώθηκαν στο ανατολικό Αιγαίο και εγκαταστάθηκαν σε συγκεκριμένες γεωγραφικές ενότητες, τα όρια των οποίων δεν ήταν πάντα σταθερά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Σμύρνη, που από αιολική αποικία έγινε κάποια στιγμή –πολύ νωρίς– ιωνική.
Η αιολική ενότητα σχηματίστηκε στη Λέσβο, την Τένεδο, τις Εκατοννήσους καθώς και στα μικρασιατικά παράλια, από τον κόλπο της Ελαίας ως τον κόλπο της Σμύρνης. Από τον 7ο αι. π.Χ. προστέθηκε σε αυτή και η νότια Τρωάδα.  

18 Σεπτεμβρίου 2010

Το τρικαλινό παζάρι για άλλη μια χρονιά είναι εδώ!




 Παράγκες με ρούχα, παπούτσια, χαλιά, κουζινικά είδη, κοσμήματα και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει ο ανθρώπινος νους, χωρίς φυσικά να εξαιρείται και το στομάχι για την τέρψη του οποίου  υπάρχουν τα σουβλατζίδικα και χαλβαδοποϊία, η ετήσια εμποροπανήγυρη των Τρικάλων για μια ακόμη χρονιά είναι εδώ...
Από τις 14 του μηνα για μια βδομάδα το τρικαλινό πανηγύρι θα είναι εδω! Ο χώρος των Καρυών που έχει επιλεγεί από τη δημοτική αρχή για τις επόμενες ημέρες αναμένεται να αποτελεί σημείο αναφοράς για τους τρικαλινούς. Βέβαια η ιστορία, η φήμη και η σημασία που είχε -προ κάποιων ετών- για τους τρικαλινούς η εμποροπανήγυρη δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή της εξέλιξη και παρουσία.
Το ενδιαφέρον των τρικαλινών καταναλωτών για αγορές από τις παράγκες της εμποροπανήγυρης έχει μειωθεί δραστικά τα τελευταία χρόνια, περισσότερο αντιμετωπίζεται ως μια ευκαιρία εναλλακτικής ψυχαγωγίας. Παρόλα αυτά όμως, ακόμα κι αν ξέφτισε στην πορεία του χρόνου, δεν παύει να είναι ένας θεσμός για τα Τρίκαλα, ένα έθιμο ετών, μια γνώριμη φθινοπωρινή συνήθεια που είχε και χρονολογικό προσδιορισμό: "μετά το παζάρι, πριν το παζάρι".
Στο παζάρι λοιπόν θα είναι και φέτος συνεχίζοντας την παράδοση πολλών ετών και ένα μοναδικό θέαμα που όμοιό του σπάνια συναντά κανείς σε άλλη χώρα..."Ο Γύρος του θανάτου".
Η οικογένεια Βερούτη έχει την αποκλειστικότητα σε αυτό το είδος θεάματος, η αδρεναλίνη χτυπάει κόκκινο, οι θεατές ενθουσιάζονται και χειροκροτούν μιας  και το ρίσκο των αναβατών είναι πολύ μεγάλο. Πραγματικά παίζουν τη ζωή τους "κορώνα-γράμματα" σε κάθε παράσταση που δίνουν και ένα βιντεάκι που τραβήχτηκε χθες βράδυ απο το γιό μου Σταύρο και το ανέβασε στο youtube, σας το παρουσιάζω για να γνωρίσετε και αυτή την πλευρά της εμποροπανήγυρης...

Ο ΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ by s.p.

16 Σεπτεμβρίου 2010

ΔΩΡΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ
Χρονολόγηση

Ιστορία της Ελληνικής γλώσσας

Πρωτοελληνική (περ. 2000 π.Χ.)

--------------------------------------------------------------------------------

Μυκηναϊκή (περ. 1600–1200 π.Χ.)

Αρχαία ελληνική

(περ. 800–300 π.Χ.)

Διάλεκτοι:

Αιολική, Αρκαδοκυπριακή, Αττική-Ιωνική,

Δωρική, Παμφυλιακή; Ομηρική.

πιθανή διάλεκτος: Μακεδονική.

--------------------------------------------------------------------------------

Ελληνιστική Κοινή

(από περ. 300 π.Χ. ώς 300 μ.Χ. ή 600 μ.Χ.)

--------------------------------------------------------------------------------

Μεσαιωνική ελληνική

(περ. 700-1700)

--------------------------------------------------------------------------------

Νέα ελληνική γλώσσα(από το 1700)Δημοτική, Καθαρεύουσα

Διάλεκτοι:
Καππαδοκική, Κυπριακή, Κατωιταλική , Κρητική,Ποντιακή, Τσακωνική, Ρωμανιώτικη.

14 Σεπτεμβρίου 2010

Η Ύψωσις του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού
Μία μεγάλη εορτή της Εκκλησίας μας είναι η «παγκόσμιος Ύψωσις του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού».
Σύμφωνα με την ιερή παράδοση της Εκκλησίας μας, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού, η αγία Ελένη τον ασπάσθηκε και τον παρέδωσε στον πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος ύψωσε ψηλά τον Σταυρό του Χριστού για να τον δουν οι παρευρισκόμενοι χριστιανοί.
Ένα παρόμοιο περιστατικό έγινε λίγα χρόνια μετά, το 335, την επομένη των εγκαινίων του πανίερου Ναού της Αναστάσεως. Ο πατριάρχης ύψωσε και πάλι τον Σταυρό και ευλόγησε τα πλήθη των χριστιανών, των κληρικών και των λαϊκών, που είχαν συρρεύσει στην αγία πόλη για την τελετή των εγκαινίων και παραλλήλως ζητούσαν να προσκυνήσουν το ιερώτατο σύμβολο του χριστιανισμού.  

13 Σεπτεμβρίου 2010

Η ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΦΤΑΣΕ  ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ.ΚΑΛΗ ΑΡΧΗ!
Η πρώτη «είσοδος» του παιδιού σας στον κόσμο των «μεγάλων» είναι γεγονός! Η αρχή του Δημοτικού σχολείου ή του Νηπιαγωγείου είναι η πρώτη φορά που το μικρό σας φεύγει ουσιαστικά από την οικογένεια, τη διαρκή φροντίδα και επαγρύπνησή σας. Αυτό το τόσο σημαντικό γεγονός για το παιδί, που σηματοδοτεί την ωρίμανσή του, προκαλεί, όμως, πολύ άγχος και στρες όχι μόνο στο ίδιο, αλλά και σ' εσάς. Ας δούμε, λοιπόν, πώς μπορεί η πρώτη ή οι πρώτες μέρες στη σχολική τάξη να γίνουν πιο ευχάριστες και εύκολες για όλους...7 τρόποι για ένα καλό ξεκίνημα της χρονιάς

12 Σεπτεμβρίου 2010

Η προσευχή του δασκάλου.


Κύριε,

Δώσε μου απλότητα και βάθος. Κάμε να μην είμαι περίπλοκος ούτε κοινότοπος στο καθημερινό μου μάθημα. Κάμε να υψώσω τα μάτια μου από το πληγωμένο μου στήθος, μπαίνοντας κάθε μέρα στην τάξη μου. Ας μη φέρω μαζί μου στην έδρα μου τις μικρές μου υλικές μέριμνες και τις δικές μου λύπες. Κάμε το χέρι μου ελαφρότερο στην τιμωρία και απαλότερο στο χάδι. Ας επιπλήττω απρόθυμα, για να είμαι βέβαιος ότι τιμωρώ από αγάπη. Το πλινθόκτιστο σχολείο μου ας είναι καμωμένο από πνεύμα. Οι φλόγες του ενθουσιασμού μου ας καλύπτουν την φτωχή του είσοδο και την γυμνή αίθουσά του. Η καρδιά μου ας είναι για το σχολείο μου μια πιο ισχυρή στέγη και η καλή θέλησή μου ένας χρυσός καθαρότερος από τον χρυσό των πλουσίων σχολείων».

 

(Γαβριέλα Μιστράλ. Χιλιανή ποιήτρια και δασκάλα. Βραβείο Νόμπελ 1946).

11 Σεπτεμβρίου 2010

ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ...ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΠΡΙΝ ΜΕΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ (ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ)

Σεπτέμβριος, ο μέγας μήνας των σχολείων. Και πώς να μην είναι μέγας, τώρα πια για εμάς που ξεσχολήσαμε και νοσταλγούμε, αλλά και για τα παιδιά που, κουρασμένα από το καλοκαίρι, ανυπομονούν να τρέξουν πάλι στη τάξη τους και στους φίλους τους. Μικρή, θυμάμαι, λίγες μέρες πριν ξεκινήσει το σχολείο μου, είχα φοβερή αγωνία. Σκεφτόμουν συνεχώς τους συμμαθητές μου, πόσο ήθελα να τους ξαναδώ. Αναρωτιόμουν τη νέα μου δασκάλα ή δάσκαλο. Άραγε θα είχαμε τον περσινό; Ή μήπως κάποιον καινούριο; Κι αυτός θα ήταν το ίδιο καλός; Βλέπετε, ο παλιός, ακόμα και τη βίτσα να κρατούσε, στο τέλος της χρονιάς είχε μάθει τα χούγια μας κι εμείς τα δικά του και είχαν ταιριάξει τα χνώτα μας. Οπότε, όσες βιτσιές κι αν είχαμε φάει στις παλάμες μας, εμείς μέχρι το τέλος του χρόνου τον αγαπούσαμε.

7 Σεπτεμβρίου 2010

Η ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ
Οι καραγκούνηδες, το κυρίαρχο πληθυσμιακό στοιχείο του Θεσσαλικού κάμπου θα μπορούσαν να θεωρηθούν άμεσοι απόγονοι των πρώτων κατοίκων της περιοχής. Η ετυμολογία της λέξης Καραγκούνης αποτελεί πεδίο μελέτης και σύγκρισης καθώς αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση για τους ανθρωπολόγους.
Άλλοι ανατρέχουν στο φυλετικό επίπεδο και άλλοι στα πολιτισμικά καθημερινής φύσεως στοιχεία (από το χρώμα της επιδερμίδας και την ιστορική καταβολή έως τα ενδύματα τη μαύρη φορεσιά και το γλωσσικό ιδίωμα. Το όνομα εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά την τουρκοκρατία και πιθανότατα το πρώτο συνθετικό (καρα-) τουρκικής προέλευσης παραπέμπει στο μαύρο χρώμα, ενώ όσον αφορά το δεύτερο (-γκουν) ίσως στο γκούνα (κατεργασμένο δέρμα ζώου) ή στο τουρκικό γιουνάν (Έλληνες). Δεν απουσιάζουν βέβαια και άλλες ερμηνευτικές προσπάθειες, λιγότερο ή περισσότερο βάσιμες που σχετίζονται με το Ελληνικό κάρα(κεφαλή) + το ρήμα κουνώ και ούτε λείπουν παραδόσεις και θρύλοι που φτάνουν μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Αναμφίβολα, ο ευρύς κάμπος θα παίξει καθοριστικό ρόλο στο επίπεδο των συλλογικών ασχολιών στις οποίες οι Καραγκούνηδες επιδίδονταν. Οι καραγκούνηδες προσάρμοσαν την καθημερινή τους ζωή, την εργασία και την διασκέδαση στις δυνατότητες και τις ανάγκες του κάμπου.
Ασχολήθηκαν με την ιππασία και τη γεωργία ενώ τα κλασικά αθλήματα ήταν η πάλη το λιθάρι, η κοκορομαχία, το κάλεσμα του περιστεριού.
Πλούσιος ο πολιτισμός των καραγκούνηδων του κάμπου.
Σπουδαία και η λαϊκή παράδοσή τους. Εξίσου χαρακτηριστικά και τα έθιμά τους. Σήμερα τούτη η πληθώρα των παραδοσιακών στοιχείων συνεχίζει να εμφανίζεται μέσα από τις ποικίλες και πολλές εορταστικές εκδηλώσεις της καραγκούνικης ζωής οι οποίες μεταφέρουν μέσα τους τα σημάδια της συντελεσμένης συνάντησης και της επίδρασης των αντιθέσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσαν να θεωρηθούν τα Ρουγκάτσια, παμπάλαιο έθιμο του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων με το οποίο επιδιώκεται η η αποπομπή των κακών πνευμάτων.
Τα Ρουγκάτσια (Ρουγκατσάρια) αποτελούνταν από ομάδες (10 - 15 μεταμφιεσμένων ατόμων) οι οποίες περιφέρονταν από σπίτι σε σπίτι παίρνοντας την ανάλογη αμοιβή. Μερικά από τα απαραίτητα μέλη του κάθε ομίλου ήταν ο γαμπρός, η νύφη (νέος μεταμφιεσμένος), ο παπάς, ο παππούς, ο γιατρός και οι "αρκουδιάρηδες". Εντυπωσιακός είναι ο αριθμός των τραγουδιών με τα οποία οι Ρουγκατσάρηδες συνόδευαν το πέρασμά τους.
Εξίσου ενδιαφέρουσα Καραγκούνικη ιδιαιτερότητα ήταν το σεργιάνι (από το τουρκικό Sergan - seryan = περίπατος, εκδρομή). Πρόκειται για την παρακολούθηση, χάζεμα των χωρών που οι Καραγκούνες χόρευαν κατά τις ημέρες ξεχωριστών εορτών (Φώτα, Πάσχα, κ.α.).
Πρέπει βέβαια να επισημανθεί 'οτι κατά τη διάρκεια του Σεργιανιού πραγματοποιούνταν κι άλλες παράλληλες εκδηλώσεις (πάλη, αγώνες), ενώ δεν απουσίαζαν και οι συμφωνίες. γάμων και τα προξενιά μεταξύ των νέων. Ξεχωριστή μορφή στο χώρο της καραγκούνικης κοινωνίας αποτελούσε η γυναίκα Καραγκούνα για την οποία άλλωστε έχουν γραφεί και τραγουδηθεί πάμπολλα τραγούδια (με πιο γνωστό το "Καραγκούνα"), τα οποία υμνούσαν την ομορφιά, τη φρεσκάδα και τη χάρη της.
Σημαντικό αντικείμενο έρευνας αποτέλεσε και η γυναικεία καραγκούνικη φορεσιά, η οποία παρουσιάζει μια πρωτοφανή ποικιλία και διακρίνεται σε επίσημη χειμωνιάτικη, επίσημη καλοκαιρινή, καθημερινή και νυμφιάτικη, όμορφος και ο συνδυασμός παραδοσιακής ενδυμασίας και των ασημικών που χρησιμοποιούνταν (για το λαιμό, για το στήθος, για τη μέση). Είναι αξιοσημείωτο ότι τα διακοσμητικά θέματα της φορεσιάς αποτελούν συχνά μια ενιαία ενότητα και πάντοτε εκφράζουν τη βαθιά σχέση του ντόπιου με τη φύση και τα ζώα.
Εξαίρετο και απαραίτητο στοιχείο της παραδοσιακής ζωής είναι και ο αργαλειός με τον οποίο υφαίνονταν μεγάλο μέρος των ενδυμασιών. Δεν πρέπει να παραληφθεί ότι σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη της καραγκούνικης ενδυμασίας έπαιξαν και οι Ηπειρώτες τεχνίτες που περιόδευαν στην περιοχή μεταφέροντας την εμπειρία και το γούστο των καλλιτεχνημάτων τους.


ΕΔΩ ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟΝ "ΥΜΝΟ" ..Η ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ

ΚΙ ΕΔΩ Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑΣ,ΠΟΥ ΜΕ ΤΟΣΗ ΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΝΕΑΡΟΥΣ ΧΟΡΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΗΣ ΓΗΣ.ΩΣ ΓΝΗΣΙΟΣ ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΗΣ ΚΙ ΕΓΩ ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΩ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ,



5 Σεπτεμβρίου 2010

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΕ ΕΝΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΣΟΛΙΣΤΑ ΤΟΥ ΚΛΑΡΙΝΟΥ ΠΟΥ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΧΕΙ "ΦΥΓΕΙ" ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ,ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΗ ΣΓΟΥΡΟ, ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ.ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΕΓΑΛΩΣΑΜΕ ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ 45ΑΡΗΔΕΣ ΜΑΣ ΦΕΡΝΕΙ ΣΤΟ ΝΟΥ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΜΑΣ ΗΛΙΚΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ,ΤΗΣ ΞΕΓΝΟΙΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΠΟΥ ΚΑΝΑΜΕ...ΕΦΥΓΑ ΓΙΑ ΣΠΟΥΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΟΥ ΣΤΑ 18 ΚΑΙ ΕΠΕΣΤΡΕΨΑ ΣΤΑ ΩΡΑΙΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΜΟΥ ΣΤΑ 44ΧΡΟΝΙΑ ΜΟΥ.ΕΧΩ ΠΟΛΛΑ ΛΟΙΠΟΝ ΠΟΥ ΘΕΛΩ ΝΑ ΞΑΝΑΖΗΣΩ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΛΑΥΣΩ!





4 Σεπτεμβρίου 2010

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ, Ο ΠΡΩΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ
Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου, με διάρκεια 30 ημερών. Η λατινική ονομασία του, September , προέρχεται από το septem (=επτά), καθώς ήταν ο έβδομος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου. Αργότερα, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου στην αρχή του έτους, ο Σεπτέμβριος μετακινήθηκε στην ένατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει ποτέ η ονομασία του, όπως συνέβη με τον Quintilis και τον Sextilis , που μετονομάστηκαν σε Ιούλιο και Αύγουστο αντίστοιχα.
Στο ρωμαϊκό εορτολόγιο ο Jupiter , ο Ζευς πατήρ, θεός του ουρανού και της θύελλας, εορταζόταν στις Ειδούς κάθε μηνός, δηλαδή την 15 η μέρα του μήνα. Ειδικά κατά τις Ειδούς Σεπτεμβρίου και Νοεμβρίου, ο εορτασμός έπαιρνε ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια, με δημόσιο ιερό συμπόσιο ( epulum Jovis ), θεάματα και αγώνες. Ο Jupiter /Ζευς είχε στη Ρώμη ιδιαίτερο ιερέα ( flamen dialis ), που αντιπροσώπευε τον θεό σαν ζωντανό είδωλό του στον μεγαλοπρεπή ναό του στο Καπιτώλιο.
Το μήνα αυτό τελούνταν στη Ρώμη μεγάλες εορτές, τα Καπιτώλια και προς τιμήν του Δία τα Ρωμαία ή Μεγάλοι Ρωμαϊκοί Αγώνες ( Ludi Romani ), ιδρυτής των οποίων υπήρξε κατά την παράδοση, ο βασιλιάς Ταρκύνιος ο Πρεσβύτερος (616-578 π.Χ.).
Η Σύγκλητος θέλησε να δώσει στον Σεπτέμβριο το όνομα του αυτοκράτορα Τιβέριου (14 π.Χ.-37 μ.Χ.), ο οποίος όμως εναντιώθηκε, έχοντας την ωριμότητα να σκεφθεί ότι οι συνεχείς αλλαγές στις ονομασίες των μηνών για λόγους κολακείας των ισχυρών μόνο σύγχυση προκαλούσαν.

--------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος ο Τρυγητής
Ο τρυγητής είναι η πιο γνωστή και διαδεδομένη από τις ονομασίες του Σεπτεμβρίου στο λαϊκό καλαντάρι και συνδέεται βέβαια με τον ΄΄τρύγο΄΄ την κύρια αγροτική απασχόληση το μήνα αυτό. Στην εικονογραφία των Μηνών ο Σεπτέμβριος παριστάνεται ως τρυγητής με το τρυγοκόφινο, να τρυγάει ο ίδιος ή να πατά σταφύλια στο πατητήρι, περιστοιχισμένος από άνδρες και γυναίκες σε ευθυμία που τρυγούν τον μεθυστικό καρπό του αμπελιού.
Τα έθιμα του τρύγου έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα, όπου τα Διονυσιακά έθιμα κρατούσαν μέρες ολόκληρες, αφιερωμένες στο θεό του κρασιού τον Διόνυσο. Κατά την μυθολογία ο άμπελος ήταν γιος σατύρου και νύμφης και ευνοούμενος του Θεού Διονύσου. Όπως αναφέρεται, μια μέρα ο άμπελος βγήκε πάνω στο δέντρο για τον τρύγο, έπεσε όμως στο έδαφος και σκοτώθηκε. Τότε ο Διόνυσος παρεκάλεσε τον Δία και μεταμόρφωσε τον άμπελο σε ομώνυμο φυτό.
Επίσης τα Διονύσια ήταν γιορτές των αρχαίων Ελλήνων αφιερωμένες στον Διόνυσο, στο Βάκχο και στην Αφροδίτη και γινόταν μεγάλη κατανάλωση κρασιού, μέχρι μέθης. Ακολουθούσε τρικούβερτο γλέντι είτε στο σπίτι είτε στην ύπαιθρο, στα αλώνια, που παρέθεταν οι καλλιεργητές, σε όλους όσους βοήθησαν για τον τρύγο. Αλλά και αργότερα, καθώς τα έθιμα αυτά μεταφέρθηκαν από γενιά σε γενιά, το γλέντι εξακολούθησε να είναι μεγάλο κατά την εποχή του τρύγου. Πάνω στη διασκέδαση και το φαγοπότι γίνονται χοροί με συνοδεία βιολιού, λαούτου. Άλλοι τραγουδούσαν δίστιχα, κλέφτικα και γινόταν μεγάλη κατανάλωση κρασιού. Τραγούδια της εποχής μαρτυρούν το μέγεθος του γλεντιού «Εγώ σε πίνω για υγεία και συ κακό μου κάμνεις» κ.ά.

2 Σεπτεμβρίου 2010

Αποδημητικά πτηνά
Κάθε χρόνο πολλά είδη πουλιών μεταναστεύουν. Ακολουθούν το πανάρχαιο δρομολόγιό τους από το Νότο προς το Βορρά την άνοιξη και το αντίθετο το φθινόπωρο. Είναι τα αποδημητικά πουλιά.
Με τον ερχομό του χειμώνα, η ανεύρεση τροφής(σπόροι, έντομα) γίνεται πολύ δύσκολη. Οι μέρες μικραίνουν και τα πουλιά έχουν λιγότερες ώρες στη διάθεσή τους για να αναζητήσουν τροφή. Για να αποφύγουν το βαρύ χειμώνα, πετούν προς τις νότιες ζεστές χώρες όπου η τροφή είναι άφθονη. Εκεί ξεχειμωνιάζουν. Την άνοιξη επιστρέφουν στην "πατρίδα" τους όπου ζευγαρώνουν, φωλιάζουν, γεννούν αυγά και μεγαλώνουν τα μικρά τους.
Η διαδρομή της μετανάστευσης κάθε άλλο παρά εύκολη και ομαλή είναι. Διαρκεί μέρες ολόκληρες, αφού τα πουλιά έχουν να διανύσουν δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα πετώντας συνήθως με 30-35 χιλιόμετρα την ώρα. Μερικά πουλιά ταξιδεύουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και ξεκουράζονται τη νύχτα.
Άλλα προτιμούν να ταξιδεύουν τη νύχτα για λόγους ασφάλειας, ενώ άλλα πετούν ασταμάτητα μέρα νύχτα, οπότε τρώνε και κοιμούνται στον αέρα.
Ορισμένα πουλιά μπορούν να διανύσουν 2-3.000 χλμ. χωρίς στάση!
Τα περισσότερα είδη πουλιών πετούν πολύ ψηλά κατά τη μετανάστευση κι έτσι δύσκολα τα βλέπουμε.
Για ένα τόσο κουραστικό ταξίδι απαιτείται, φυσικά, μεγάλη ποσότητα ενέργειας, την οποία τα πουλιά παίρνουν από το λίπος που έχουν συγκεντρώσει από πριν στο σώμα τους. Πολλές φορές αυτό το λίπος διπλασιάζει το βάρος τους! Αυτό που κυρίως καθοδηγεί τα πουλιά προς το Νότο και πίσω πάλι στον τόπο που γεννήθηκαν είναι το ένστικτο τους.
Πολλά πουλιά έχουν την ικανότητα να "διαβάζουν" το χάρτη του ουρανού σαν τους παλιούς ναυτικούς, ακολουθώντας τον ήλιο, τα αστέρια και τη σελήνη. Έχει επίσης αποδειχθεί πως τα πουλιά αναγνωρίζουν τα μέρη από τα οποία περνούν βάζοντας -όπως κι εμείς- χαρακτηριστικά "σημάδια" στο μυαλό τους: βουνά, ποτάμια, λίμνες κ.ά. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι τα πουλιά έχουν μία μαγνητική αίσθηση και χρησιμοποιούν το μαγνητικό πεδίο της Γης ως οδηγό.
Λένε για τον πελαργό ή λελέκι πως φέρνει χαρά και ευτυχία στο σπίτι που θα χτίσει τη φωλιά του. Φέρνει… τα μωρά, γυρίζει πίσω τον ξενιτεμένο και προστατεύει από τη φωτιά!
Το αγαπημένο πουλί του Σοφοκλή και του Αριστοφάνη φτάνει στην Ελλάδα το Μάρτιο και φεύγει τον Αύγουστο, για να χειμωνιάσει στην Αφρική. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, οι πελαργοί διανύουν αποστάσεις έως και 20.000 χιλιομέτρων!
Τρέφονται με σκουλήκια, φίδια, σαύρες, βατράχια, αρουραίους, ποντίκια αλλά και έντομα, όπως ακρίδες και γρύλοι. Γεννούν 3-5 λευκά αυγά, τα οποία κλωσούν για ένα μήνα. Οι πελαργοί είναι πολύ στοργικοί γονείς. Στέκουν μέσα στη φωλιά-συνήθως στο ένα πόδι- και προστατεύουν τα μικρά τους από τη βροχή και το δυνατό ήλιο με τις φτερούγες τους.
Το ταξίδι των αποδημητικών πτηνών είναι μια ετήσια μετακίνηση από τον έναν τόπο στον άλλο, με πορείες χιλιάδων χιλιομέτρων. Ακολουθώντας το, συμμετέχουμε σε συμβάντα που συνδέονται με την εξέλιξη των εποχών, που τα πουλιά σηματοδοτούν με εξαιρετικά θεαματικές τελετουργίες. Η Ελλάδα και οι άλλες μεσογειακές χώρες είναι ο αγαπημένος προορισμός του πελαργού, του χελιδονιού και των υπόλοιπων αποδημητικών πτηνών. Δεν φτάνει όμως να ασχοληθεί κανείς μαζί τους στην Ελλάδα, ούτε και στην Ευρώπη, γιατί η πτήση των πελαργών και πολλών άλλων αποδημητικών πουλιών τους πηγαίνει πολύ πιο μακριά, στην Αφρική, όπου πάρα πολλά πεθαίνουν δηλητηριασμένα, τρώγοντας ακρίδες επίσης δηλητηριασμένες. Αυτό μας διδάσκει ότι οι πολιτικές διατήρησης πρέπει να συντονίζονται διεθνώς, γιατί η πατρίδα των αποδημητικών πουλιών είναι ολόκληρος ο κόσμος.
Ένα από τα πιο μεγάλα μυστήρια ήταν πάντα για τον άνθρωπο τα αποδημητικά είδη και η μετανάστευση τους.
Aπό αυτό το φαινόμενο προκύπτουν πολλά ερωτηματικά από τα πιο απλά έως τα πιο περίπλοκα όπως: Από πού ξεκινάνε; Πόσο διαρκεί η πτήση τους; Τι αποστάσεις μπορούν να διανύσουν σε μία πτήση; Ταξιδεύουν μέρα ή νύχτα και με τι καιρικές συνθήκες; Πώς προσανατολίζονται; Ποιες είναι οι πορείες τους; Ποιοι οι λόγοι που τα αναγκάζουν να κάνουν τόσο μεγάλα και επικίνδυνα ταξίδια σε αυτά αλλά και πολλά παρεμφερή ερωτηματικά θα γίνει μια προσπάθεια να δοθούν μερικές απαντήσεις.
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί στον πλανήτη μας αντιδρούν στις αντίξοες καιρικές συνθήκες που εποχιακά εμφανίζονται με δυο τρόπους;
Πρώτον παραμένουν στον ίδιο τόπο αναπτύσσοντας μηχανισμούς άμυνας και τακτικές που θα τους επιτρέψουν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες όπως παχύ τρίχωμα, συσσωρεύοντας υποδόριο λίπος, ζώντας σε στοές ή πέφτοντας σε χειμερία νάρκη κ.λπ.
Ο δεύτερος τρόπος είναι να αποφεύγουν τις αντίξοες καιρικές συνθήκες μετακινούμενοι μακριά από αυτές σε τόπους όπου υπάρχουν και καλές καιρικές συνθήκες αλλά και ευκόλα προσβάσιμη τροφή που δεν θα χρειαστεί να σκάψουν π.χ. στο χιόνι για να την βρουν. Αυτή την τακτική την εφαρμόζουν κυρίως οργανισμοί οι οποίοι μπορούν να αναπτύξουν την απαιτούμενη ταχύτητα που θα τους επιτρέψει να πραγματοποιήσουν αυτό το ταξίδι δύο φορές το χρόνο.
Τα πουλιά ως οργανισμοί έχουν πολύ ελαφριά κατασκευή που βασικό μέλημα της είναι να υποβοηθά και να επιτρέπει την απροβλημάτιστη πτήση, αυτό το σκεπτικό δεν αφήνει πολλά περιθώρια για άλλους είδους προσαρμογές. Το ταξίδι αυτό που γίνεται δύο φορές το χρόνο από τους τόπους όπου τα πουλιά αναπαράγονται προς τους τόπους όπου διαχειμάζουν και το αντίστροφο αποτελεί το φαινόμενο της αποδημίας.
Τα αποδημητικά πουλιά διανύουν τεράστιες αποστάσεις για να μπορέσουν να βρουν τις κατάλληλες συνθήκες που θα τους επιτρέψουν να ξαναγυρίσουν την άνοιξη στους τόπους αναπαραγωγής τους. Τις περισσότερες φορές μιλάμε για διηπειρωτικά ταξίδια υπό άστατες καιρικές συνθήκες πολλές φορές που μπορεί να κοστίσει ακόμα και την απώλεια μεγάλου μέρους ή ολόκληρου κοπαδιού ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου είδη που δεν είναι υδρόβια περνάνε πάνω από μεγάλες υδάτινες επιφάνειες όπως οι θάλασσες και εκεί συναντήσουν π.χ. ένα πολύ ισχυρό μπουρίνι.
Προσαρμογή
Το μέγεθος του ταξιδιού που κάνει κάθε είδος εξαρτάται από την προσαρμογή του στο φυσικό περιβάλλον και τις απαιτήσεις που μπορεί να έχει σε τροφή βιότοπο αλλά και καιρικές συνθήκες.
Δηλαδή ένα πουλί που είναι προσαρμοσμένο στο πολύ κρύο όπως π.χ. τα περισσότερα υδρόβια δεν πραγματοποιούν τόσο μεγάλα ταξίδια και συνήθως μετακινούνται μόνο όταν αναγκαστούν από τον πάγο που κατακλύζει τις περιοχές αυτές.
Αξιοθαύμαστο είναι ότι πολλές φορές πουλιά με πολύ μικρό μέγεθος όπως οι φιλοσκόποι και με βάρος μερικά γραμμάρια πραγματοποιούν τεράστια ταξίδια που μπορεί να φτάνουν από τη Σιβηρία στις Φιλιππίνες ή το ακρωτήριο τηs Καλής Ελπίδας στην Αφρική. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι τα πουλιά με μικρό μέγεθος έχουν πολύ μεγάλη επιφάνεια δέρματος σε σχέση με το σωματικό τους βάρος και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη απώλεια θερμότητας από ένα πτηνό με μεγαλύτερο βάρος.
Τα πουλιά δεν νιώθουν κρύο αλλά μόνο πείνα και αυτό γιατί μπορούν να ρυθμίζουν το μεταβολισμό τους ανάλογα με την απώλεια ενέργειας, οπότε τα μικρά πτηνά που είναι στην πλειοψηφία τους εντομοφάγα χρειάζονται μεγάλες ποσότητες εντόμων που είναι και φτωχά σε ενέργεια αλλά και σπάνια το χειμώνα αυτός είναι και ο λόγος που τα περισσότερα ενδημικά πτηνά είναι σποροφάγα και έχουν σχετικά κοντόχοντρη κορμοστασιά π.χ. πέρδικα που δεν επιτρέπει τη μεγάλη απώλεια θερμότητας.
Είναι λοιπόν φανερό γιατί τα μικρά εντομοφάγα πουλιά αποδημούν μακρύτερα γιατί αφενός μεν ψάχνουν για τόπους με υψηλότερη θερμοκρασία και αφετέρου υπάρχει μια μεγάλη παρουσία εντόμων που αποτελούν την τροφή τους.
Τα αποδημητικά πουλιά, κατά κανόνα, ταξιδεύουν την νύχτα . Τη νύχτα είναι πολύ πιο εύκολο να προσανατολισθούν
Τα αποδημητικά πουλιά κατά κανόνα ταξιδεύουν νύχτα. Η νύχτα είναι μια σοφή επιλογή ως χρονική στιγμή για πολλούς λόγους: Η χαμηλή θερμοκρασία του αέρα σε συνδυασμό με χαμηλή υγρασία είναι άμεσα συνδεμένα με τη μείωση της απώλειας νερού από το σώμα των πουλιών μέσω της εξάτμισης. Τις δροσερές νύχτες ο αέρας είναι πυκνότερος και έτσι τα πουλιά μπορούν να πετάνε ευκολότερα αφού η άνωση (είναι η δύναμη με την οποία ο αέρας σπρώχνει τα σώματα που είναι μέσα του προς τα πάνω όπως η άνωση στο νερό) είναι μεγαλύτερη και για το ίδιο ταξίδι απαιτείται λιγότερη σπατάλη ενέργειας.
Δεν υπάρχει ήλιος που προκαλεί μεγάλα προβλήματα στον προσανατολισμό και δυσκολεύει ακόμα περισσότερο χα πουλιά όταν προσπαθούν να περάσουν πάνω από υδάτινες επιφάνειες με την αντανάκλαση που δημιουργεί.
Αλλά το βασικό πλεονέκτημα που έχει η νύχτα είναι ότι παρέχει ασφάλεια ιδιαίτερα στα μικρότερα είδη από τα ημερόβια αρπακτικά. Εάν σκεφτούμε το πλήΘος από μαυροπετρίτες που υπάρχουν στα νησιά και που κάθε απόγευμα περιμένουν το μικρά πτηνά να περάσουν παραμένοντας μετέωρα το ένα δίπλα στο άλλο σχηματίζοντας έτσι ένα δίχτυ που περιμένει τα πουλιά να το διασπάσουν από εκεί εφορμούν σε όλα τα πουλιά που προσπαθούν το πρωί να προσεγγίσουν τις ακτές και το απόγευμα να απομακρυνθούν.
Τη νύχτα είναι πολύ πιο εύκολο τα πουλιά να προσανατολιστούν αφού τα ουράνια σώματα, άστρα φεγγάρι είναι πολύ πιο ευδιάκριτα άρα και τα πουλιά μπορούν με μεγαλύτερη ακρίβεια να καθορίσουν την πορεία τους.
Ο προσανατολισμοί των πουλιών κατά τη νυχτερινή τους αποδημία είναι ένας γρίφος που έχει προβληματίσει και ακόμα προβληματίζει ακόμα τους επιστήμονες οι Θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί είναι πολλές. Οι περισσότερες από αυτές έχουν προκύψει από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των ίδιων των πουλιών κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.
Προσανατολισμός
Είναι φανερό ότι χρησιμοποιούν τα φωτεινά σημεία του ουρανίου στερεώματος για τον προσανατολισμό του ς από το γεγονός ότι τα μεγάλα περάσματα από ορτύκια τρυγόνια πραγματοποιούνται όταν έχει αρκετό φεγγάρι ενώ όταν δεν έχει καθόλου οι αριθμοί των πουλιών που ταξιδεύουν είναι πάρα πολύ μικρότεροι. Οι πρώτες αναφορές που κατεύθυναν τους ερευνητές στο σκεπτικό ότι τα πουλιά ακολουθούν ισχυρά φωτεινά σώματα έγιναν όταν φαροφύλακες παρατήρησαν το βράδυ πολλά πουλιά να πετούν γύρω από τους φάρους ή να τα βρίσκουν νεκρά ή τραυματισμένα από πρόσκρουση σε αυτούς.
Τα πουλιά ακολουθούν το γεωγραφικό ανάγλυφο κατά μήκος της πορείας τους και προσανατολίζονται από αυτό. Σε αυτό το σημείο πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η διαύγεια της ατμόσφαιρας και η φωτεινότητα του εδάφους. Αυτός είναι και ο λόγος που τα πουλιά δεν ταξιδεύουν όταν έχει πολλή ομίχλη ή χαμηλή νέφωση που τα εμποδίζει να προσανατολιστούν.
Κατά το ταξίδι τους τα πουλιά σταματούν στους σταθμούς ξεκούρασης. Αυτοί οι σταθμοί μπορεί να είναι είτε νησάκια μέσα στη θάλασσα είτε περιοχές που παρουσιάζουν κάτι το πολύ χαρακτηριστικό που τα κάνα ευδιάκριτα μέσα στο σκοτάδι. Από προσωπικές μου παρατηρήσεις από το αεροπλάνο διαπίστωσα ότι τα βουνά όπου πιάνουν τα περάσματα, τουλάχιστον στα νησιά, έχουν ένα πολύ ανοιχτό χρωματισμό που οφείλεται στον ασβεστόλιθο από τον οποίο αποτελούνται με αποτέλεσμα να είναι εύκολα ορατά κατά τη νύχτα.
Σίγουρα τα πουλιά θα σταματήσουν για να ξεκουραστούν πριν πετάξουν πάνω από μια μεγάλη υδάτινη επιφάνεια γι' αυτό βλέπουμε και τα μεγάλα περάσματα στα παράλια της Βόρειας Ελλάδας όπου τα πουλιά συγκεντρώνονται και περιμένουν να γίνουν οι συνθήκες ιδανικές για να μπορέσουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους.
Ξεκινούν συνήθως το ταξίδι τους μέσα στην πρώτη ώρα μετά τη δύση του ηλίου και μπορεί να συνεχίσουν να πετούν και λίγο πριν την ανατολή του ήλιου αλλά αφού έχει χαράξει. Τα μικρότερα είδη μπορεί να ξεκινούν την αποδημία τους με το φως της ημέρας και γι' αυτό πέφτουν θύματα των γερακιών στις ακτές.
Τα πουλιά παρουσιάζουν μια χαρακτηριστική χαλαρότητα όσον αφορά την κύρια ώρας απογείωσης από νύχτα σε νύχτα μεταξύ συνεχόμενων ημερομηνιών με αποτέλεσμα να παρατηρούνται μεγάλα περάσματα και παύσεις μεταξύ αυτών των ωρών .

Ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα των δραστηριοτήτων απογείωσης το φθινόπωρο δείχνει να είναι πολύ ευνοϊκό για τα αποδημητικά για τους εξής λόγους:
(1) Μπορούν να εκμεταλλευτούν το πρώτο μισό της νύχτας για την πέψη της τροφής τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ειδικά μετά από μια εντατική αναζήτηση τροφής το απόγευμα και της αξιοσημείωτης μείωσης της διάρκειας της ημέρας το φθινόπωρο.
(2) Μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς στις μεταβολές του καιρού και να ξεκινήσουν αμέσως όταν η γενική εικόνα του βελτιωθεί. Αν το χρονοδιάγραμμα των αναχωρήσεων τους ήταν σταθερό αυτή η δυνατότητα θα ήταν πολύ περιορισμένη.
(3) Έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν για τον προσανατολισμό τους όλα τα στοιχεία του ουράνιου στερεώματος με τον καλύτερο τρόπο, το ηλιοβασίλεμα, την αυγή και το πρώτο μισό της νύχτας. Αυτό μπορεί να είναι πολύ σημαντικό όταν έχουμε συννεφιά και η χρήση των ουρανίων στοιχείων προσανατολισμού είναι πολύ δύσκολη ή αδύνατη.
(4) Μπορούν να αποδημούν με μικρά αποθέματα ενέργειας εκτελώντας κοντινές πτήσεις στο τέλος της νύχτας και να σταματούν την αυγή. (Είναι αυτονόητο ότι τα πουλιά μπορεί να διακόψουν την πτήση τους άμεσα όταν εκτεθούν σε πολύ αντίξοες συνθήκες, ισχυρή βροχόπτωση, πυκνό χιόνι, πυκνή ομίχλη και πολύ ισχυρούς ανέμους.
Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές το φθινόπωρο όταν κάνει μια απότομη καταιγίδα στα νησιά βρίσκουμε πολλά πουλιά το πρωί αφού ο καιρός τα ανάγκασε να καθίσουν, διαφορετικά είναι δυνατόν να διασχίσουν το Αιγαίο σε μια νύχτα ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα πουλιά που ταξιδεύουν με μεγαλύτερη ταχύτητα όπως τα περιστεροειδή ή τα υδρόβια.